راهبردها و الزامات تاسیس هلدینگ

فعالان اقتصادی که به بنیانگذاری و اداره هلدینگها در ایران می پردازند را باید بسترسازان سرمایه گذاری کلان در تولید و پیشگامان کارآفرینی و توسعه اقتصادی و اجتماعی ایران قلمداد کرد.

در این نوشتار به گونه ای کوتاه و مختصر به بیان نکات کاربردی و مهم درباره الزامات و راهبردهای پیش از تاسیس هلدینگ می پردازم.

تعریف شرکت هلدینگ

هلدینگ نوع ویژه ای از شرکت هاست که در ایران غالبا به صورت سهامی خاص یا سهامی عام فعالیت می کنند و کارشان تاسیس یا خرید شرکت های دیگر برای اعمال مالکیت ، مدیریت و کنترل بر فعالیت شرکتهای تابعه به منظور سودآوری و همچنین دستیابی به اهداف و ماموریت های مورد نظر است.

هلدینگ ها معمولا خودشان به تولید کالا و خدمات نمی پردازند بلکه مبتنی بر بازار و صنعتی که انتخاب کرده اند و متناسب با اهداف ، رویکردها و راهبردهایی که دارند به تاسیس و خرید شرکت های تولیدی و خدماتی برای کسب سود و بدست گرفتن رهبری بازار در صنعت مربوطه مبادرت می نمایند.

نکته

البته هلدینگ هایی همانند ایران خودرو را نیز داریم که خودشان تولیدکننده هستند و شرکت های دیگر را برای تسهیل دستیابی به اهداف تجاری و تولیدی خود تاسیس نموده و اداره می کنند.

تفاوت شرکت هلدینگ با شرکت سرمایه گذاری

شرکت سرمایه گذاری که در ایران غالبا از نوع سهامی عام و شماری از آنها نیز از نوع سهامی خاص هستند با هدف و رسالت بنگاه داری و مدیریت شرکت های دیگر، تاسیس نمی شوند بلکه در بازار سرمایه ایران به معامله سهام دیگر شرکت ها می پردازند.

شرکتهای سرمایه گذاری که به عنوان نهاد مالی (تعریف مندرج در بند 21 ماده 1 قانون بازار اوراق بهادار جمهوری اسلامی ایران) نزد سازمان بورس ایران پذیرفته شده اند از طریق خرید و فروش سهام شرکت های دیگر سود می کنند و لزوما اینگونه نیست که بخواهند با دارا شدن سهام کنترلی یا مدیریتی در آن شرکت ، اقدام به دیکته نمودن راهبردهای خود در آن شرکت کنند.

غرض و هدف شرکتهای سرمایه گذاری از معامله سهام شرکتها کنترل و مدیریت بر خود شرکتها یا فعالیتهای شرکت نیست بلکه صرفا کسب سود از معامله سهام شرکتها (با شکل دهی به سبد سهام) می باشد.

در حالی که شرکتهای هلدینگ اساسا سهام شرکتها را برای کنترل و مدیریت بر خود شرکت و فعالیت شرکت در اختیار می گیرند و می خواهند با راهبردها و رویکردهای دیکته شده خود به شرکتهای تابعه در بازار به فعالیت بپردازند.

نکته

البته در ایران شرکت های سرمایه گذاری همانند شرکت های سرمایه گذاری و گروه های مالی بانکها را نیز داریم که از رسالت اصلی خود دور شده و بر خلاف ماده 16 قانون رفع موانع تولید رقابت پذیر، به شرکت داری مشغول شده اند و من این نوع شرکت ها را هلدینگ قلمداد نمی کنم.

راهبردها و الزامات پیش از تاسیس هلدینگ

در این بخش از نوشتارم در دو قسمت به بیان مهمترین راهبردها و سپس مهمترین الزامات پیش از تاسیس هلدینگ ها اشاره می کنم به این امید که فعالان اقتصادی کشورمان پیش از اقدام به بنیانگذاری هلدینگ ها و به منظور موفقیت در کسب وکار و پرهیز از شکست در هلدینگ داری ، الزامات و راهبردهای زیر را به طور جدی در نظر بگیرند.

مهمترین راهبردهای پیش از تاسیس هلدینگ

1- پیش از تاسیس هلدینگ با مطالعه و بررسی دقیق و جامع ، برای خود مشخص و تعیین کنید که می خواهید در چه صنعتی و چه بازاری و چه رشته ای و چه منطقه ای به هلدینگ داری بپردازید.

2- در ابتدای مسیر از تاسیس هلدینگ چند رشته ای پرهیز کنید و ترجیحا به یک هلدینگ تک رشته ای یا حداکثر دو رشته ای (دو رشته متجانس و همگون) فکر کنید.

3- از تاسیس پی در پی شرکتهای تابعه برای هلدینگ پرهیز نمایید. تعریف هلدینگ این نیست که تعداد زیادی شرکت داشته باشد.

یک هلدینگ موفق در برابر رقبایش شاید بیش از سه شرکت نداشته باشد (شرکت کارآمد) در حالی که شرکت های رقیب ممکن است دهها شرکت داشته باشند و البته شرکت ناکارآمد.

4- پس از آنکه با مطالعه و بررسی جامع ، تعیین کردید در چه صنعتی و چه بازاری و چه رشته ای و چه منطقه ای می خواهید به هلدینگ داری بپردازید شاخص های خود برای شناسایی افراد شایسته و کارآمد جهت مدیریت هلدینگ و شرکتهای تابعه را تعریف و مشخص سازید.

5- اگر در یک رشته و صنعت و بازار خاص ، سابقه فعالیت سودده و موفق داشته اید (که اغلب بنیانگذاران هلدینگها اینگونه بوده اند) و آن صنعت ، آینده دارد بهتر است هلدینگ خود را برای توسعه فعالیت در همان صنعت ، دایر کنید.

6- رویکردهای نوآورانه و فناورانه را برای تاسیس هلدینگ و همچنین برای اداره هلدینگ در نظر داشته باشید.

7- از طراحی و تدوین یک طرح کسب و کار قدرتمند ، واقع بینانه و البته یک راهبرد و استراتژی باشکوه برای هلدینگ مورد نظرتان غفلت نفرمایید.

8- راه اندای و اداره هلدینگها یک مساله چند بعدی و تخصصی است بنابراین اهمیت دارد که از همان مرحله تاسیس هلدینگ ، کار را بدست کسانی بدهید که درباره مسایل متعدد و پیچیده هلدینگها تسلط و تجربه دارند.

شروع ضعیف و نادرست از همان ابتدا هلدینگ را زمین گیر خواهد کرد و هزینه سنگین بازطراحی مسیر را بر شما تحمیل خواهد نمود.

هلدینگها محل آزمون و خطای مدیران و کارگاه آموزش شرکت داری نیستند.

به دنبال مرد جنگی باشید نه سیاهی لشگر.

9- از همان ابتدا به حاکمیت شرکتی و استقرار نظامات حاکمیت شرکتی در هلدینگ اهمیت بدهید.

در دیگر نوشتارهایم راهبردهای تاسیس و اداره هلدینگها را بیشتر توضیح خواهم داد.

مهمترین الزامات پیش از تاسیس هلدینگ

1- هلدینگ خود را در قالب شرکت سهامی خاص تاسیس کنید.

2- حداقل تعداد سهامداران هلدینگ خود را پنج نفر قرار بدهید به گونه ای که کنترل و مدیریت بر حداقل 85 درصد سهام منحصرا و با یک ترکیب سه نفره از سهامداران در دست شما باشد.

3- در تدوین اساسنامه شرکت و انتخاب موضوع فعالیت هلدینگ دقت بسیار داشته باشید.

4- از همان ابتدا دو موسسه حسابرسی کاملا معتبر که مورد اعتماد و وثوق شخص خودتان است را به عنوان بازرس اصلی و بازرس علی البدل و حسابرس هلدینگ انتخاب کنید.

هرگز انتخاب بازرس قانونی برای هلدینگتان را به هیچ کس دیگر محول نکنید.

بهتر است بازرس قانونی اصلی و علی البدل شرکتهای تابعه هلدینگ نیز همان دو موسسه حسابرسی باشند که برای هلدینگ برگزیده اید.

5- در انتخاب اعضای هیات مدیره و بازرس قانونی و معاون مالی هلدینگ و معاونان مالی شرکتهای تابعه هلدینگ ، اختیار را بدست هیچ کس ندهید.

همه افراد این گروه را شخصا و منحصرا از بین افراد مورد وثوق خود انتخاب کنید.

6- شرکتهای تابعه هلدینگ را نیز در قالب سهامی خاص تاسیس کنید (مگر در مواردی که شرکت کوچکی برای انجام یک کار مشخص و محدود برای هلدینگ مدنظر باشد)

ترکیب سهامداری شرکتهای تابعه هلدینگ باید مشتمل بر مالکیت و کنترل هلدینگ بر همه سهام آنها با یک ترکیب 5 نفره سهامدار باشد که سه نفر از آنان کاملا در کنترل و مورد وثوق شما باشند.

7- حداقل تعداد سهامدار در شرکتهای سهامی از دیدگاه قانون تجارت ، سه نفر می باشد. توصیه من این است که 5 سهامدار داشته باشید.

سهامدار اصلی که بنیانگذار و مالک هلدینگ است باید بطور مثال از یکصد سهم 96 سهم و هر کدام از چهار نفر دیگر صرفا یک سهم داشته باشند.

دقت داشته باشید چهار نفر دیگر صرفا یک سهم داشته باشند نه یک درصد سهم.

8- اگر سهامی را در هلدینگ یا شرکتهای تابعه از جهت رعایت تعداد حداقل سهامدار به اشخاص دیگری بصورت امانت داده اید بایستی از آنها وکالتنامه و اقرارنامه معتبر دال بر تعلق سهام به سهامدار اصلی و تعهد به انتقال سهام به سهامدار اصلی دریافت بفرمایید.

9- به تهیه دفاتر قانونی و همچنین تهیه و تکمیل صحیح دفتر سهام و اوراق سهام برای هلدینگ و شرکتهای تابعه اهمیت بدهید.

10- بویژه در سال نخست و تا سه سال از زمان تاسیس هلدینگ و شرکتهای تابعه ، تهیه صحیح و دقیق صورتهای مالی صحیح و ترازنامه و اظهارنامه مالیاتی عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده برای هلدینگ و شرکتهای تابعه و برگزاری مجامع عمومی سالانه اهمیت بسیار زیادی دارد.

بنابراین پیش از تاسیس هلدینگ باید مدیران و مشاوران مالی قوی که تجربه و تخصص در مدیریت مالی هلدینگها دارند را همراه خود کنید.

در دیگر نوشتارهایم الزامات تاسیس و اداره هلدینگها را بیشتر توضیح خواهم داد.

مطالعه نوشتار زیر را نیز پیشنهاد می کنم:

اصول بهداشت حقوقی در هلدینگ ها