عدم ثبت انتقال سهام بانام در دفتر ثبت سهام

آثار عدم ثبت نقل و انتقال سهام بانام شرکت سهامی خاص در دفتر سهام شرکت

ماده ۴۰ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، بیان داشته است که انتقال سهام با نام در شرکتهای سهامی باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد.

عدم ثبت انتقال سهام بانام شرکت سهامی در دفتر سهام برای خریدار و فروشنده سهام و حتی برای شرکت، آثار و تبعاتی دارد که در این نوشتار به بررسی و تحلیل آن می پردازم.

دفتر ثبت سهام شرکت چیست؟

برابر ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت می توان گفت دفتر ثبت سهام (که در شرکت های سهامی، کاربرد دارد) به دفتری می گویند که برای ثبت اطلاعات مربوط به هویت و مشخصات و میزان سهام بانام هر یک از سهامداران و درج هر گونه نقل و انتقال سهام (اعم از قهری یا قراردادی) و مشخصات انتقال دهنده و انتقال گیرنده سهام بانام، تشکیل می شود.

برای تعیین سهامدار قانونی که حق حضور در جلسات مجامع عمومی صاحبان سهام دارد اطلاعات و مشخصات و نقل و انتقالات ثبت شده در دفتر ثبت سهام شرکت، ملاک عمل است.

انتقال سهام در شرکت سهامی خاص را نیز مطالعه فرمایید.

الزامی بودن ثبت نقل و انتقالات سهام شرکتهای سهامی در دفتر ثبت سهام

برابر ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، وارد نمودن اطلاعات و مشخصات فروشنده سهام و خریدار سهام (انتقال دهنده سهام و انتقال گیرنده سهام) در دفتر ثبت سهام شرکت، به همان ترتیبی که در ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت و اساسنامه شرکت آمده الزامی است و هر انتقالی که بدون رعایت ترتیبات قانونی یادشده، بعمل آمده باشد از نظر شرکت و اشخاص ثالث، فاقد اعتبار است.

محدودیت در نقل و انتقال سهام

برابر مفهوم مخالف ماده 41 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت در شرکت های سهامی خاص، می توان نقل و انتقال سهام را مشروط به موافقت هیات مدیره یا مجامع عمومی صاحبان سهام نمود.

بنابراین اگر در اساسنامه شرکت های سهامی خاص، پیش بینی شده باشد که نقل و انتقال سهام منوط و محدود به اخذ مصوبه هیات مدیره یا مجمع عمومی صاحبان سهام است نقل و انتقال سهام بدون اخذ مصوبه هیات مدیره یا مجمع عمومی صاحبان سهام، در قبال شرکت دارای اعتبار قانونی نخواهد بود.

نقل و انتقال سهام بی نام چگونه است؟

همه آنچه بیان شد درباره سهام بانام بود. برابر ماده 39 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، نقل و انتقال سهام بی نام (که به صورت سند در وجه حامل تنظیم می شود) با قبض و اقباض (دست بدست شدن همانند چک در وجه حامل) بعمل می آید و رعایت ترتیبات و تشریفات ثبت در دفتر ثبت سهام و …در مورد سهام بی نام، نیاز نیست.

عدم ثبت نقل و انتقال سهام در دفتر سهام چه اشکالاتی ایجاد می کند؟

1- همانگونه که در متن ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت آمده است اگر نقل و انتقال سهام در دفتر ثبت سهام به ثبت نرسد در مقابل دو گروه از اشخاص، قابل استناد نیست:

الف) در مقابل شرکت

اگر تشریفات نقل و انتقال سهام بانام رعایت نشود شرکت در برگزاری مجامع عمومی صاحبان سهام و ارائه اطلاعات و …انتقال گیرنده یا خریدار سهام را به رسمیت نمی شناسد بلکه سهامداری را جهت دعوت به مجمع عمومی صاحبان سهام و…به رسمیت می شناسد که مندرجات دفتر ثبت سهام شرکت موید سهامدار بودن اوست.

ب) در مقابل اشخاص ثالث

خریدار و فروشنده سهام (انتقال گیرنده و انتقال دهنده سهام) تا زمانی که نقل و انتقال سهام بانام با رعایت ترتیبات و تشریفات قانونی در دفتر ثبت سهام شرکت سهامی به ثبت نرسیده است نمی توانند در برابر اشخاص ثالث از جمله بستانکاران، اشخاص و شرکت های طرف قرارداد، سازمان امور مالیاتی، سازمان تامین اجتماعی و…به معامله یا نقل و انتقال سهام استناد نمایند.

بنابراین، خریدار و انتقال گیرنده سهام بانام تا زمانی که انتقال سهام بانام در دفتر ثبت سهام شرکت سهامی به ثبت نرسیده است نمی تواند در مجامع عمومی صاحبان سهام به عنوان سهامدار، شرکت نماید.

2- اگر نقل و انتقال سهام بانام در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت نرسد برای مراجع رسیدگی به اختلافات همانند دادگاه و داور، نقل و انتقال سهام، قطعی و محرز، شناخته نمی شود.

3- اگر نقل و انتقال سهام بانام در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت نرسیده باشد صرف دعوی احراز و اعلام مالکیت بر سهام از سوی خریدار یا انتقال گیرنده سهام نیز چندان گره گشا نخواهد بود. بنابراین چه بسا نتوان کوتاهی و قصور در ثبت نقل و انتقال سهام بانام در دفتر ثبت سهام شرکت در مرحله نقل و انتقال سهام را در مرحله دیگری با اقدامات و دعاوی حقوقی، جبران نمود.

تا زمانی که مالکیت خریدار و انتقال گیرنده سهام بانام برابر ماده 40 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، به ترتیبی که اشاره شد قطعی نگردیده باشد دعوی احراز و اعلام مالکیت بر سهام بانام شرکت سهامی راه به جایی نخواهد برد.