تفاوت هیات امناء و هیات مدیره

ذکر و بازنشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.

در ادامه نوشتارهای ساده و کاربردی خود برای مدیران شرکت ها و فعالان اقتصادی می خواهم در این نوشتار به صورت کوتاه و مفید، توضیح دهم که چه تفاوتی بین هیات امناء و هیات مدیره است.

هیات امناء و هیات مدیره در دو قالب و دو جایگاه متفاوت از هم قرار دارند که به شرح زیر به توضیح آن می پردازم:

هیات امناء

هیات امناء، مجموعه اشخاصی هستند که در ساختارهای غیر شرکتی همانند بنیادها، کانون ها، موسسات، سازمان ها به عنوان عالی ترین رکن تصمیم گیرنده و سیاست گذار عمل می کنند و عالی ترین سطح اختیارات از جمله اختیار تغییر اساسنامه و اختیار انحلال سازمان و موسسه و….را دارند.

در ساختارهای غیرشرکتی، انتخاب و عزل هیات مدیره نیز معمولا جزء اختیارات هیات امناء می باشند.

در موسسات و بنیادها و ساختارهای حقوقی غیرشرکتی، ارکان تشکیل دهنده شخص حقوقی به ترتیب زیر می باشد:

هیات موسس

هیات موسس در حقیقت مجموعه اشخاصی هستند که بنیانگذاران شخص حقوقی (در ساختارهای حقوقی غیر شرکتی) هیات موسس پس از آنکه شخص حقوقی را بنیان گذاشتند و آن را به ثبت رساندند و اولین مدیران و بازرس و…را انتخاب کردند کار و حیاتشان پایان می پذیرد.

هیات امناء

هیات امناء به عنوان عالی ترین رکن تصمیم گیری در شخص حقوقی (ساختارهای حقوقی غیر شرکتی) ایفای نقش می کند.

هیات مدیره

هیات مدیره به عنوان اصلی ترین رکن اداره کننده در شخص حقوقی (ساختارهای حقوقی غیر شرکتی) ایفای نقش می کند.

در بعضی از ساختارهای حقوقی غیر شرکتی، وظایف هیات مدیره را هیات امناء عهده دار است و هیات امناء یکی از افراد عضو خود یا حتی خارج از عضو خود را به عنوان مدیر یا رئیس بر می گزیند.

به عنوان نمونه می توان به دانشگاه آزاد اسلامی اشاره کرد. دانشگاه آزاد اسلامی از منظر حقوقی، یک موسسه است و دارای هیات امناء می باشد و فاقد هیات مدیره است. اداره امور دانشگاه آزاد اسلامی در حقیقت با هیات امناء دانشگاه آزاد اسلامی است.

رئيس دانشگاه آزاد اسلامی كه عضو و دبير هيات امناء نيز مي باشد (و به پيشنهاد هيئت امنا و تاييد شورای عالی انقلاب فرهنگی و حكم رئيس هيئت امنا برای مدت ۴ سال منصوب مي شود) اداره امور دانشگاه آزاد اسلامی را تحت مدیریت هیات امناء دانشگاه آزاد اسلامی بر عهده دارد.

بازرس قانونی

داشتن بازرس قانونی برای موسسات و اشخاص حقوقی غیر شرکتی، الزامی نیست اما اهمیت ابعاد مالی در مدیریت اشخاص حقوقی، آنقدر قابل توجه هست که تعداد زیادی از موسسات و ساختارهای حقوقی غیر شرکتی نیز امروزه دارای بازرس قانونی هستند.

در جمع بندی مطلب، می توان گفت در هر صورت هیات مدیره در موسسات و سازمان ها و بنیادها و اشخاص حقوقی غیرشرکتی، غالباً تحت اشراف هیات امناء هستند و بوسیله هیات امناء انتخاب یا برکنار می شوند. جایگاهی پائین تر از هیات امناء دارند و نسبت به هیات امناء، نقش اجرایی دارند نه نقش راهبردی و سیاست گذاری.

هیات مدیره

در شرکت ها که نوع دیگری از ساختارهای حقوقی هستند رکن و گروهی هیات امناء نداریم. در شرکت ها مجمع عمومی فوق العاده شرکت که متشکل از سهامداران شرکت می باشند دارای عالی ترین سطح اختیارات از جمله برای تغییر اساسنامه و انحلال شرکت می باشند.

در ساختارهای شرکتی، انتخاب و عزل هیات مدیره در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده نیست بلکه در صلاحیت مجمع عمومی عادی می باشد.

در صورتی که به انتخاب وکیل یا مشاوره در زمینه های مرتبط با نوشتارهای من نیاز داشتید یا به برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان در موارد یاد شده، علاقه مند، بودید درخواست خود را به s.raeisikia@gmail.com ارسال یا با شماره های 88321088 و 88323279 (گروه حقوقی برهان) تماس، حاصل فرمائید.

صادق رئیسی کیا

دوازدهم آیان ماه 1396