هشدار: ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.
بیشتر ما در هنگام دریافت چک، بر این باوریم که چک حامل، مطلوبیت دارد و دوست داریم یا حتی اصرار می ورزیم که چک حامل دریافت کنیم اما در سوی دیگر، از صدور چک حامل پرهیز می کنیم و علاقه نداریم که چک حامل، صادر کنیم.
به راستی، صدور چک حامل بهتر است یا چک در وجه شخص معین؟ مزیت ها و معایب هر کدام از آنها چیست؟
با توجه به اهمیت موضوع و فراوانی و گستردگی این رفتار در بازار ایران، در این نوشتار، به تحلیل مزایا و معایب صدور چک در وجه حامل یا چک در وجه شخص معین می پردازیم و توضیح می دهیم که با صدور هر یک آنها جایگاه و تعهدات بانک، جایگاه و تعهدات صادر کننده چک و جایگاه و تعهدات دارنده چک به چه ترتیب و کیفیت می باشد.
فهرست مطالب
الف) مزیت ها و معایب چک در وجه حامل یا در وجه شخص معین برای بانکها
اصولا برای بانکها از منظر شناسایی دارنده چک، تفاوتی ندارد که چک، در وجه حامل یا در وجه شخص معین، صادر شده باشد زیرا برابر ماده 11 قانون صدور چک، بانکها موظف شده اند برای تشخیص دارنده چک، از شخصی که برای اولین بار جهت وصول وجه چک به بانک مراجعه کرده هویت کامل و دقیق او را دریافت و در پشت چک با ذکر تاریخ قید نمایند. اما اگر چک، در وجه شخص معین صادر شده باشد رویه بانکها و عرف بانکی این است که وجود یک یا دو امضاء شخص موصوف در متن چک را در ظهر چک برای احراز انتقال قانونی چک، به دارنده کنونی و نیز برای پرداخت وجه آن الزامی می دانند بنابراین کارمندان بانکها در مورد چک در وجه شخص معین، یک وظیفه کنترلی در جهت احراز انتقال قانونی چک (در حد متعارف بانکی) پیدا می کنند در حالی که نسبت به چک در وجه حامل، چنین وظیفه ای ندارند.
ب) مزیت ها و معایب چک در وجه حامل برای صادرکننده چک
صدور چک در وجه حامل، به طور کلی برای صادرکننده، مزیت قابل توجهی در پی ندارد زیرا هر شخصی که چک در وجه حامل را در دست داشته باشد، قانوناً مالک آن به شمار می رود و می‌تواند با مراجعه به بانک، وجه آن را درخواست کند بنابراین اگر چک در وجه حامل، مفقود گردد یا به طور اتفاقی یا به طریق مجرمانه و من غیر حق، به دست دیگری بیفتد برای اثبات اینکه چک، مفقود گردیده یا به طریق مجرمانه، تحصیل شده است باید مراحل پیچیده ای را طی نماید تا منتهی به دستور عدم پرداخت چک گردد که این مراحل نیازمند اثبات در محاکم و صرف وقت و هزینه زیاد برای صادر کننده یا ذینفع قانونی چک خواهد بود پس با توجه به مشکلات صدور چک در وجه حامل، به صادرکنندگان چک، توصیه می کنیم چک در وجه شخص معین، صادر فرمایند تا اگر چک، مفقود یا به طریق مجرمانه بدست دیگری افتاد امکان اثبات آن در محاکم از منظر قانونی با صرف وقت و هزینه کمتری فراهم باشد.
همچنین در فرضی که صادرکننده، چکی را در وجه شخص معین صادر کرده باشد و شخص معین موصوف در چک، بخواهد چک را به اشخاص دیگر منتقل کند ناگزیر است چک را ظهرنویسی نماید و در این صورت به تعداد متعهدین پرداخت وجه چک نیز افروده خواهد شد.
هنگامی که چکی در وجه شخص معین صادر شده باشد اثبات عدم حسن نیت دارنده چک در دعاوی مربوطه، نسبت به مواردی که چک در وجه حامل صادر شده باشد آسان تر و ساده تر خواهد بود.
ج) مزیت ها و معایب چک در وجه حامل برای دریافت کننده چک
1- برای انتقال چک حامل، لازم نیست دارنده چک، ظهر(پشت) چک را امضاء کند. انتقال چک حامل، با دست به دست شدن چک انجام می گیرد و انتقال دهنده، مسئولیتی در قبال نقد شدن آن نخواهد داشت در صورتی که دارنده چک، پشت چک را امضاء کند و آن را به شخص دیگری انتقال دهد همانند صادرکننده چک، متعهد به پرداخت وجه چک می باشد.
2- در صورت مفقود شدن چک در وجه حامل، دریافت کننده چک، قانوناً نمی تواند از صادرکننده چک، صدور چک دیگری را مطالبه کند یا از او بخواهد که وجه چک را به صورت نقدی یا طرق دیگر بپردازد بلکه ناگزیر است در یک فرایند پیچیده و طولانی، ابتدا به مراجع قضایی، رجوع و مفقودیت چک در وجه حامل را اثبات و مراحل قانونی لازم برای اثبات حق خود نسبت به صادرکننده چک را طی نماید در حالی که شخص معین موصوف در متن چک، اگر به عنوان ذینفع چک، ثابت کند که چک را مفقود کرده یا به روش مجرمانه چک را از دست داده است می تواند به روش آسان تر و سریعتر برای مطالبه طلب و حق خود به صادرکننده چک، رجوع نماید.
3- لازمه انتقال چک در وجه حامل، ظهرنویسی نمی باشد در نتیجه چک در وجه حامل با قبض و اقباض، منتقل می گردد و اثبات ظهرنویسی در این مورد بسیار سخت است فلذا می توان گفت چک در وجه حامل، پشتوانه کمتری نسبت به چک در وجه شخص معین دارد زیرا تنها متعهد پرداخت چک در وجه حامل، صادرکننده آن خواهد بود در حالی که چک در وجه شخص معین برای انتقال، مسیری جز ظهرنویسی ندارد و ظهرنویسی، پشتوانه چک را افزایش داده و امکان وصول آن را تقویت می کند. در حقیقت، لازمه انتقال چک در وجه شخص معین، ظهرنویسی است و ظهرنویسی روش نسبتاً مطمئنی برای افزایش امکان نقد شدن چک می باشد.
توصیه من این است که چه در مقام صادرکننده چک و چه در مقام دریافت کننده چک، چک در وجه شخص معین را بر چک حامل، ترجیح دهید و در متن چک، قید کنید که چک را بابت چه موضوع یا چه قراردادی صادر یا دریافت می کنید البته به خاطر داشته باشید بانک برای پرداخت وجه چک به شروط یا مفادی که در متن چک، قید می شود توجه نمی کنند و پیشنهاد من، بیشتر در محاکم مورد اهمیت و مفید فایده خواهد بود.
در صورتی که به مشاوره در زمینه ی نوشتار بالا نیاز داشتید یا به برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان در موارد یاد شده، علاقه مند، بودید درخواست خود را به s.raeisikia@gmail.com ارسال یا با شماره های 88321088 و 88323279 (گروه حقوقی برهان) تماس، حاصل فرمائید.
محمد رئیسی کیا
بیست و چهارم فروردین 1396
باسلام و خسته نباشید
بنده چند چک بابت خرید مواد غذایی از یک شرکت پخش پرداخت کردم در وجه اسم برند ان محصول را نوشتم چکها چند فقره اش برگشت شده اما توسط کارمند ان شرکت و حالا شکایت کرده از من در دادگاه اقتصادی خواهشا راهنمایی کنید بنده را
با درود و سپاس
رهنمود مورد نظر شما مستلزم ملاحظه و مطالعه شکوائیه و دیگر مدارک شما و پرداخت حق المشاوره و مشاوره تلفنی یا حضوری است.
در صورت تمایل با دفترم به شماره ۰۲۱۸۸۳۲۳۲۷۹ تماس حاصل فرمایید.
سرافراز باشید.
با سلام
بنده کارگاه تولیدی دارم وچک دریافتی خودم از مشتریانم را در وجه نام کارگاهی خودم دریافت میکنم
میخاستم بدون در زمان وصول چک به مشکلی بر نمیخورم
سپاس
با درود و سپاس.
اگر کارگاه شما در قالب شرکت یا موسسه ثبت شده یا در قالب فرد صنفی (شخص حقیقی) فعالیت می کند و چک های دریافتی از مشتریان بنام شرکت یا موسسه ثبت شده یا به نام شخص خودتان باشد اصولا به مشکلی برای وصول آن برخورد نخواهید کرد.
سرافراز باشید.
با سلام
در یک پرونده ضرب و شتم جهت اثبات عداوت و خصومت علیه شاهد شاکی پرونده تصویر چک و سفته های او را پیوست لایحه دفاعیه کردم حالا اون شخص در دادسرا شکایت به اتهام سرقت دسته چک و سفته و…. انجام داده که این اسناد سرقتی هستند وبنده برای جرح شاهد اقدام به سرقت تمام دسته چک کردم با توجه به اینکه چکها بدون تاریخ هستند و تا حالا برگشت نشدن چه کار میشه انجام داد؟
باسلام
دو فقره چک در وجه شخصی دادم الان به مشکل خوردیم میخواستم راهنمایی کنید چجوری میشه جلوی چک رو بست. هیچ جور هم کنار نمیاد
با درود سپاس.
رهنمود مورد نظر شما مستلزم ارائه توضیحات تکمیلی و ملاحظه مدارک و نیز مستلزم پرداخت حق المشاوره است.
در صورت تمایل برای تعیین وقت مشاوره و هماهنگی جهت پرداخت حق المشاوره با دفترم به شماره های ۰۲۱۸۸۳۲۳۲۷۹ و ۰۲۱۸۸۳۲۱۰۸۸ تماس حاصل فرمائید.
سرافراز باشید.
با سلام
بنده به شخصی بابت بدهی چکی دادم و چک را در وجه شخص طلبکار صادر نمودم.و مبلغ چک را قبل از سررسید چک،به صورت ماهیانه به حساب شخص مذکور واریز نمودم،حالا بعد از واریز کل مبلغ چک،شخص مذکور چک من را به شخص ثالث داده و شخص ثالث از من شکایت نموده است،بنده رسید تمامی واریزی های خود را بصورت اینترنتی دارم،
لطفا راهنمایی کنید،راهی برای دفاع دارم؟
با درود سپاس.
رهنمود مورد نظر شما مستلزم ارائه توضیحات تکمیلی و ملاحظه مدارک و نیز مستلزم پرداخت حق المشاوره است.
در صورت تمایل برای تعیین وقت مشاوره و هماهنگی جهت پرداخت حق المشاوره با دفترم به شماره های ۰۲۱۸۸۳۲۳۲۷۹ و ۰۲۱۸۸۳۲۱۰۸۸ تماس حاصل فرمائید.
سرافراز باشید.
باسلام خدمت جناب رئیسی کیا
چند فقره چک توسط یکی از اشخاص فامیل از بنده برای ارتقاء ورتق وفتق امور دریافت کرده ولی با توجه مبلغ چک نتونسته پرداخت کنه و بنده نمیدونم تو این شرایط چی کار کنم؟
ودوم اینکه توانایی پرداخت مبالغ چک را ندارم آیا میتوانم از ایشان شکایت کنم؟ باتشکر
با درود سپاس.
رهنمود مورد نظر شما مستلزم ارائه توضیحات تکمیلی و ملاحظه مدارک و نیز مستلزم پرداخت حق المشاوره است.
در صورت تمایل برای تعیین وقت مشاوره و هماهنگی جهت پرداخت حق المشاوره با دفترم به شماره های ۰۲۱۸۸۳۲۳۲۷۹ و ۰۲۱۸۸۳۲۱۰۸۸ تماس حاصل فرمائید.
سرافراز باشید.
سلام من چکی داشتم از نفر دیگه و اون پشت نویسی کردم دادم به دوستم رفته بانک موجودی نداشته به نام خودش برگه زده الان من پول رفیقم دادم چک ازش گرفتم برای شکایت میگن باید کسی که چک برگه کرده طرح شکایت کنه دوست منم نمیاد دادگاه واسه شکایت وکالت هم به من نمیده چک در وجه من هست الان چکار باید بکنم ممنون راهنماییم کنید
با درود و سپاس
از ایشان وکالت نامه رسمی بگیرید برای طرح دعوی با همه اختیارات لازم از جمله اختیار انتخاب و عزل وکیل دادگستری.
سرافراز باشید.
عرض سلام
بنده یک فقره چک در وجه خودم را بدون پشت نویسی و امضا به یکی از دوستانم دادم تا آنرا به حساب من بخواباند…ولی چک رو به حساب خودش خواباند..تاریخ چک نیز ۵ روز دیگر میباشد…چگونه امکان دارد متصدی بانک چک را از این فرد بپذیرد در صورتیکه عملا در وجه من صادر شده است.لازم به ذکر است که رسید پذیرش چک به حساب آن فرد را نیز رویت کرده ام.
با تشکر
با درود و سپاس
اگر کارمند بانک در این مورد بدون وجود ظهرنویسی، وجه چک را پرداخت نموده، تخلف کرده است. از مسئول شعبه بانک، برای بررسی و احراز چگونگی پرداخت وجه چک، پیگیری بفرمایید.
سرافراز باشید.
سلام چک حواله صندوق به نام شخصی صادر کردم بعد از گذشت دو سال بدون امضا انتقال در پشت چک شخص دوم برگشت زده و به شخص سومی واگذار کرده و ایشان شکایت کرده از من در حالیکه من وجه را طی رسیدی به شخصی که چک در وجه آن صادر شده پرداخت کردم آیا بدون امضا انتقال در پشت چک توسط شخص در وجه امکان برگشت و شکایت وجود داشته ممنون
با درود و سپاس
بله. دارنده چک، حتی وقتی شخص سوم و …باشد نسبت به صادرکننده چک، حق مطالبه وجه چک را دارد. شما باید هنگام پرداخت وجه چک به شخص دوم، لاشه چک را از او پس می گرفتید.
سرافراز باشید.
با سلام