هشدار: پیش از آغاز نوشتار، به اشخاصی که نوشتارهای من در روزنامه ها یا روی سایت شخصی یا وبلاگهایم را بدون ذکر منبع و بدون پیوند سایتم یا وبلاگهایم به نام خود یا دیگری به هر گونه ای منتشر می کنند متذکر می شوم که چشم به راه عواقب قانونی انتشار غیر مجاز و بدون اجازه نوشتارهایم باشند.
ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.
در ادامه نوشتارهائی که با عنوان بایسته های حقوقی برای مدیران شرکت ها و فعالان اقتصادی، تقدیم مدیران و فعالان اقتصادی ایران نموده ام در این نوشتار نیز شرح و تحلیل کوتاهی پیرامون غیبت عضو هیت مدیره در شرکت سهامی، تقدیم علاقه مندان این حوزه و بازدیدکنندگان سایت شخصی صادق رئیسی کیا می نمایم.
هر چند در ماده ۱۲۳ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت که در مقام بیان ترتیبات تنظیم و مستندسازی صورتجلسه هیات مدیره در شرکت سهامی خاص بوده است به گونه ای گذرا به اهمیت قید نام مدیرانی که در جلسه هیات مدیره غایب بوده اند نیز اشاره شده است اما درباره تکلیف قانونی غیبت مکرر عضو هیات مدیره و عدم حضور او در جلسات هیات مدیره شرکت سهامی، در قانون تجارت ایران، تصریحی نداریم.
هیات مدیره، رکن اداره کننده و نماینده سهامداران برای اداره امور شرکت سهامی است که برابر ماده ۱۱۸ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، دارای کلیه اختیارات لازم برای اداره امور شرکت، شناخته شده است.
انجام وظیفه نمایندگی و اداره امور شرکت سهامی، به گونه ای کارآمد و اثر بخش، همانگونه که از مفاد ماده ۱۲۲ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، استنباط می شود اقتضاء می کند که جلسات هیات مدیره، حداقل به صورت ماهانه، برگزار شود و اعضای هیات مدیره، به شرکت فعال و مستمر در جلسات هیات مدیره، اهتمام داشته باشند.
با این وجود، قانون تجارت ایران، به طور صریح بیان نداشته است که اگر یک عضو هیات مدیره، در جلسات هیات مدیره شرکت سهامی، متوالیا و به گونه ای مستمر، غیبت نمود تکلیف چیست؟
در مقام تحلیل این وضعیت و ارائه پاسخ و راهکار در این باره، چند نکته، قابل طرح است:
نکته نخست: از ترتیبات جایگزینی هیات مدیره در فروضی که طی ماده ۱۱۲ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، بیان شده است اینگونه استنباط می شود که جایگزینی عضو متوفی یا مستعفی یا ممنوع از ادامه عضویت در هیات مدیره، به لحاظ زمانی دارای قید فوریت است. به عبارت دیگر در فروض ماده ۱۱۲ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، فرد جایگزین عضو متوفی یا مستعفی یا سلب شرایط شده بایستی بدون فوت وقت، در هیات مدیره شرکت سهامی استقرار یابد و با شرکت در جلسات هیات مدیره در تصمیم گیری ها و اداره امور شرکت، مشارکت نماید.
نکته دوم: هر چند اکنون، قانون تجارت ایران، تصریحا غیبت مکرر عضو هیات مدیره در جلسات هیات مدیره شرکت سهامی را به منزله استعفای او نشناخته و بدین سبب امکان جایگزینی عضو علی البدل هیات مدیره را مورد حکم قانونی قرار نداده است و به رسمیت نشناخته است اما به طور قاطع می توان گفت عدم حضور متوالی و غیبت مکرر یک عضو هیات مدیره در جلسات هیات مدیره، حداقل در سه جلسه متوالی و پی در پی را می توان دلیل موجه، برای عزل او به شمار آورد و در نتیجه می توان گفت اشخاص و مقاماتی که مجاز به دعوت مجمع عمومی عادی شرکت هستند می توانند ضمن دعوت مجمع عمومی عادی بطور فوق العاده یا در نخستین مجمع عمومی عادی پیش رو، عزل عضو هیات مدیره غایب را در دستور مجمع عمومی عادی قرار دهند کما اینکه ماده ۱۰۷ لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، پیش بینی کرده است بعضی از اعضای هیات مدیره شرکت سهامی را نیز می توان عزل نمود.
نکته سوم: همانگونه که مکررا مطرح کرده ام وظایف هیات مدیره ای، مباشرتی و قائم به شخص و شخصیت عضو هیات مدیره است و تفویض وکالت برای انجام وظایف هیات مدیره به جز در موارد بسیار محدودی که قانون تجارت و اساسنامه شرکت سهامی اجازه داده است فاقد ارزش قانونی می باشد بنابراین، حضور وکیل عضو هیات مدیره در جلسات هیات مدیره را باید برابر با غیبت عضو هیات مدیره به شمار آورد. ضمن آنکه در نصاب تشکیل و نصاب رای هیات مدیره، نمی توان حضور و رای وکیل عضو هیات مدیره را حضور و رای عضو هیات مدیره به شمار آورد.
نکته چهارم: به نظر می رسد بتوان در اساسنامه شرکت های سهامی با تصریحات لازم، وضعیت قانونی غیبت متوالی و متناوب اعضای هیات مدیره و میزان مجاز غیبت آنان و ملاک موجه یا غیر موجه بودن غیبت ایشان و ترتیبات جایگزینی عضو غایب را تعیین تکلیف نمود.
به یادداشت های مرتبط با این موضوع، در سایت شخصی صادق رئیسی کیا که در زیر این یادداشت، آمده است رجوع و آنها را مطالعه فرمائید. یقیناً به دانش و مهارت های کاربردی شما خواهد افزود.
در صورتی که به مشاوره در زمینه ی یادداشت ها و نوشتارهای من نیاز داشتید یا به برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان در موارد یاد شده، علاقه مند، بودید درخواست خود را به s.raeisikia@gmail.com ارسال یا با شماره های 88321088 و 88323279 (گروه حقوقی برهان) تماس، حاصل فرمائید.
صادق رئیسی کیا
پانزدهم آذرماه ۱۳۹۵
درود جناب رئیسی کیای عزیز
در یک شرکت سهامی خاص، در زمان اصلاح اساسنامه اگر از سه نفر مدیر یک نفر غایب باشد (با تعداد سهام محدود)، آیا امکان اصلاح اساسنامه وجود دارد؟
ممنون
با درود و سپاس
اصلاح اساسنامه در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده است. اگر نصاب های قانونی لازم برای تشکیل و اداره و رای گیری در مجمع عمومی فوق العاده را داشته باشید عدم حضور یک سهامدار مساله ساز نخواهد بود.
سرافراز باشید