روش عزل هیات مدیره در شرکت های سهامی و شرایط آن

هشدار: پیش از آغاز نوشتار،  به اشخاصی که نوشتارهای من در روزنامه ها یا روی سایت شخصی یا وبلاگهایم را بدون ذکر منبع و بدون پیوند سایتم یا وبلاگهایم به نام خود یا دیگری به هر گونه ای منتشر می کنند متذکر می شوم که چشم به راه عواقب قانونی انتشار غیر مجاز و بدون اجازه نوشتارهایم باشند.

ذکر و باز نشر نوشتارهای من و هر نوشتاری که در روزنامه ها یا روی سایت شخصی و وبلاگهایم منتشر شده منحصراً با قید نام و نام خانوادگی ام و همراه با پیوند سایت و وبلاگهایم مجاز است.

ماده 107 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت ایران، تصریح دارد که هیات مدیره شرکت سهامی، کلاً یا بعضاً قابل عزل هستند. در ادامه سلسله نوشتارهای خود، تحت عنوان بایسته های حقوقی برای مدیران شرکتها در این نوشتار، به توضیحاتی پیرامون چگونگی عزل هیات مدیره و شرایط عزل هیات مدیره در شرکت های سهامی می پردازم و نکات کلیدی و کاربردی این موضوع را بیان می دارم.

1- عزل هیات مدیره، اعم از آنکه عزل یکجای همه اعضای هیات مدیره یا عزل بعضی از آنان را شامل شود در صلاحیت مجمع عمومی عادی صاحبان سهام است. بنابراین مجمع عمومی عادی صاحبان سهام این حق را دارد که کارآمدی و عملکرد هیات مدیره را مورد بررسی و تحلیل قرار دهد و اگر تشخیص داد که اعضای هیات مدیره، کارآمد نبوده اند و عملکردشان قابل قبول نیست به عزل همه یا تعدادی از آنان، اقدام کند.

2- مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، می تواند حتی بدون دلیل هم نسبت به عزل همه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره اقدام نماید بنابراین نمی توان حق مجمع عمومی عادی صاحبان سهام برای عزل هیات مدیره را محدود به مواردی دانست که هیات مدیره ناکارآمد بوده یا تخلف داشته اند.

3- در عزل هیات مدیره شرکت های سهامی از طریق مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، تشریفات قانونی مربوط به دعوت و برگزاری مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، باید رعایت گردد به این ترتیب که برابر ماده 100 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، باید در آگهی دعوت صاحبان سهام برای تشکیل مجمع عمومی عادی، ضمن اعلام تاریخ و محل برگزاری مجمع عمومی عادی صاحبان سهام با قید روز و ساعت و نشانی کامل، عزل همه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره به عنوان دستور مجمع عمومی عادی، قید شده باشد.

بنابراین در دعوتنامه و آگهی دعوت مجمع به تشکیل جلسه باید عزل هیات مدیره به عنوان دستور مجمع، قید شده باشد تا مجمع عمومی عادی صاحبان سهام بتواند به این موضوع، ورود پیدا کند.

4- برابر ماده 97 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، در همه مواردی که صاحبان سهام برای تشکیل جلسه مجمع عمومی دعوت می شوند از جمله برای رسیدگی به عزل هیات مدیره، دعوت مجمع عمومی عادی صاحبان سهام به برگزاری جلسه، باید از طریق نشر آگهی در روزنامه کثیرالانتشاری باشد که آگهی های مربوط به شرکت، در آن نشر می گردد.

5- برابر ماده 98 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، فاصله بین زمان نشر دعوتنامه مجمع عمومی صاحبان سهام و تاریخ تشکیل جلسه مجمع، باید حداقل 10 و حداکثر 40 روز باشد. رعایت این زمان ها، الزامی است و عدم رعایت آنها می تواند منتهی به بطلان فرایند برگزاری جلسه مجمع و لزوم دعوت مجدد مجمع و….شود.

6- برابر تبصره ماده 97 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اگر کلیه صاحبان سهام در مجمع عمومی عادی، حاضر باشند نشر آگهی دعوت و رعایت تشریفات دعوت مجمع عمومی، الزامی نیست و در چنین مجمعی، عزل هیات مدیره می تواند فی المجلس، در دستور جلسه قرار گیرد و نسبت به آن در همان جلسه، تصمیم گیری شود.

7- برابر ماده 101 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اگر عزل همه یا بعضی از اعضای هیات مدیره در دستور جلسه محمع عمومی صاحبان سهام باشد طبق روال معمول، رئیس جلسه مجمع عمومی صاحبان سهام نمی تواند رئیس هیات مدیره شرکت باشد بلکه باید رئیس مجمع عمومی صاحبان سهام را از بین سهامداران حاضر در جلسه مجمع عمومی عادی با اکثریت نسبی آراء انتخاب کرد.

8- برابر ماده 106 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، لزومی به ارائه صورتجلسه مجمع عمومی عادی دایر بر تصمیم مجمع عمومی عادی صاحبان سهام به عزل همه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره شرکت، به اداره ثبت شرکت ها نیست. در واقع، تصمیم مجمع عمومی عادی صاحبان سهام به عزل همه یا بعضی از اعضای هیات مدیره از مواردی نیست که لزومی به انتشار آگهی آن در روزنامه رسمی باشد.

9- برابر ماده 110 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، اگر اشخاص حقوقی عضو هیات مدیره، اقدام به عزل نماینده خود در هیات مدیره کنند مکلف هستند همزمان با اعلام عزل نماینده کنونی، نماینده جدید خود در هیات مدیره را کتباً به آن شرکت، معرفی نمایند. شرکت، موظف است برابر بند 1 ماده 106 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، نماینده جدید شخص حقوقی در هیات مدیره را به اداره ثبت شرکت ها معرفی نماید.

10- با توجه به اینکه دعوت مجمع عمومی صاحبان سهام از وظایف هیات مدیره است بدیهی به نظر می رسد که هیات مدیره از دعوت مجمع عمومی صاحبان سهام برای عزل خود، سرباز زند یا از قرار دادن عزل خود در دستور مجمع عمومی عادی صاحبان سهام، خودداری نماید و به نوعی تلاش کند که تشریفات مربوط به دعوت و برگزاری مجمع عمومی عادی به درستی رعایت نشود و برگزاری مجمع، به شکل قانونی خود، رخ ندهد.

در چنین فرضی، برابر ماده 95 لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت، حداقل یک پنجم صاحبان سهام، می توانند برگزاری مجمع عمومی عادی با هدف عزل همه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره، را طی اظهارنامه رسمی از هیات مدیره، خواستار شوند و اگر هیات مدیره، ظرف 20 روز مجمع مورد درخواست را تشکیل نداد همان عده می توانند دعوت مجمع به تشکیل جلسه برای عزل همه یا تعدادی از اعضای هیات مدیره را از بازرس قانونی شرکت، طی اظهارنامه رسمی، خواستار شوند و اگر بازرس قانونی شرکت نیز از برگزاری مجمع مورد درخواست، خودداری نمود همان عده از سهامداران می توانند با رعایت تشریفات مربوطه، مستقیماً به دعوت مجمع عمومی صاحبان سهام برای عزل هیات مدیره اقدام نمایند.

به یادداشتهای مرتبط با این موضوع در سایت شخصی صادق رئیسی کیا که در زیر این یادداشت آمده رجوع و آنها را مطالعه فرمائید. یقیناً به دانش و مهارتهای کاربردی شما خواهد افزود.

در صورتی که به مشاوره در زمینه ی یادداشت ها و نوشتارهای من نیاز داشتید یا به برگزاری کارگاه و دوره های آموزشی برای خود و مدیران و کارکنان شرکتتان در موارد یاد شده علاقه مند بودید درخواست خود را به raeisikia@yahoo.com ارسال یا با شماره های 88321088 و 88323279 تماس حاصل فرمائید.

صادق رئیسی کیا

نوزدهم شهریورماه 1395