نوروز نیاسر

در میان اعیادی که ملل مختلف و ابناء بشر به مناسبت آغاز سال جدید برگزار می کنند عید نوروز بزرگترین و شاید یگانه عیدی باشد که به تولد ، پیروزی و مهاجرت هیچ قوم و شخصی بستگی ندارد. نوروز عیدی است که پروردگار یکتا و طبیعت زیبای او آن را در سراسر گیتی برگزار می کند و شادی و شور و شعف آن که جهانی و ذاتی است و همزمان با نشاط و شکوه طبیعت و فصل بهار می باشد از هیچ کس و هیچ قوم و هیچ کشوری دریغ نمی گردد. در نوروز مردمان در اغلب نقاط گیتی به یک اندازه از طراوت ، چشم نوازی و دل انگیزی طبیعت برخوردار می شوند.

زیبایی های سال نو ایرانیان منحصر به موارد فوق نیست. رسوم، جشن ها و آدابی که ایرانیان در جای جای این مرز پر گهر به مناسبت نوروز برگزار می کنند نیز سرشار از اخلاق، مدنیت و فرزانگی است. برگرفتن و وانهادن پلیدی و کدورت از جسم و جان، ادای احترام به درگذشتگان، دید و بازدیدهای نوروزی که فقط بخشی از این آداب و رسوم است و سپس نکوداشت طبیعت در پایان تعطیلات نوروزی و سپاسگزاری از آفریدگار مهر که این دامان زیبا ، بیکران و پر نعمت را ارزانی ما داشته است از جمله رسوم و آدابی است که در پیوند و مناسبت با نوروز در فرهنگ ایرانیان تاسیس شده ، شکل گرفته و شکوه جهانی یافته است.

نیاسر که به کهن باغ شهر ایران شهرت یافته نیز در ایام نوروز طراوت و شور و حال دیگری دارد. چشمه ی تالار (که عده ای به غلط بدان چشمه ی اسکندریه می گویند و البته هیچ ارتباطی به اسکندر و داستانها و دوران سراسر سیاه و خونین او ندارد) در ایام نوروز پر آب و جوشان است. این چشمه، آبشار زیبای نیاسر را شکل داده است. چشمه ی تالار پس از گذر از یک مسیر تقریباً 1000 متری و عبور از میان باغات و مجموعه ی تفریحی تالار که طی سالهای اخیر بوسیله ی شهرداری نیاسر احداث شده به نقطه ی ریزش از یک ارتفاع تقریباً 800 متری می رسد که بخشی از این مسیر را که اطراف آن با درختان بید و گردو و… پوشانده شده با شیبی ملایم طی می کند و سپس در بخش انتهایی با شیب بسیار تند از ارتفاع تقریباً 100 متری به پائین می ریزد. اکنون در تمام مسیر حرکت آب چشمه ی تالار از محل جوشش تا محل آبشار، فضای استقرار و استراحت و بازدید بوسیله ی شهرداری نیاسر تامین شده و از جاده ی مناسبی نیز برخوردار است. به گردشگران عزیز توصیه می کنم از آب چشمه تالار ننوشند چون سنگین و دارای املاح زیاد است.

درختان بادام که به تعداد بسیار در نیاسر وجود دارند در ایام نوروز در لباس شکوفه های زیبای خود همچون عروس طبیعت به نظر می رسند و جلوه های بدیع و بی نظیری از شکوه آفرینش را نمایان می سازند. عزیمت به نیاسر در نوروز برای مشاهده ی شکوفه های بادام را از دست ندهید و البته از شکستن شاخه ها ، چیدن شکوفه ها و هر گونه آسیب به این درختان که منشاء زیبایی و شکوه آفرینش و سرمایه ی مردم نیاسر تلقی می شوند پرهیز فرمائید.

در فروردین، لاله های خاص و بسیار زیبایی در نیاسر می شکفد که من نظیر آن را در جای دیگری نیافته ام. این لاله ها معمولاً در دشت و در میان باغات بادام بویژه در محل هایی که رطوبت و آب کافی دیده باشد می رویند و به رنگ سفید و صورتی مایل به بنفش دارای گلبرگ های ضخیم و زیبا و ساقه سبز هستند و در زیبایی کم نظیرند. مردم نیاسر در ایام فروردین، این لاله ها را روی مزار شهداء و تازه گذشتگان خود قرار می دهند.

نیاسر مملو از درختان بادام و گردو و بوته های گل محمدی است و چون در دامان کوههای کرکس واقع شده در ایام نوروز در روز، هوایی خنک مایل به سرد و در شبها هوایی کاملاً سرد دارد. در این ایام گاهی مواقع، ریزش باران نیز به طراوت و تازگی هوای نیاسر می افزاید. بنابراین نیاسر در ایام نوروز، سرسبز و باشکوه است. این ویژگی ها سبب می شود در نوروز بسیاری از گردشگران از شهرهای دور و نزدیک به نیاسر عزیمت نمایند تا از هوا و طبیعت نیاسر بهره برده و از جاذبه های آن بازدید کنند. به گردشگرانی که در نوروز قصد عزیمت به نیاسر را دارند توصیه می کنم لباس گرم، دوربین عکاسی و فیلمبرداری،کفش مناسب، زیر انداز، آب آشامیدنی همراه داشته باشند و اگر قصد دارند شب در نیاسر اقامت کنند از قبل تدارک لازم را ببینند. نیاسر در حال حاضر یک هتل دارد و اقامت در نیاسر به غیر از هتل معمولاً در ویلا و خانه های محدودی است که مردم نیاسر به علاقه مندان اجاره می دهند.

در نوروز دشت و دامان نیاسر رویشگاه سنبل است. مردم نیاسر به آن “ململوسه” می گویند و از آن برای رنگ کردن تخم مرغ و تزئین سفره ی هفت سین استفاده می کنند. به این ترتیب که سنبل را می جوشانند و تخم مرغ را برای چندین دقیقه در دم کرده ی سنبل در حالی که می جوشد قرار می دهند.

در نوروز و تا مدتی از اردیبهشت گل شقایق نیز به مقدار زیاد در نیاسر می روید. مردم نیاسر به آن “گل شغال” می گویند(شاید به علت بوی نامطبوع آن)

مرتفع ترین کوه در شهرستان کاشان قله کوهی است از سلسله کوههای کرکس در نیاسر که مردم نیاسر به آن “چاله کمان” می گویند. قله ی این کوه در بعضی از سالهای پر بارش حتی تا تیرماه نیز پوشیده از برف است. قله ی این کوه در نوروز معمولاً پوشیده از برف است و صعود به آن از نیاسر یک روز طول می کشد.

کوه “هیم” کوه زیبای دیگری است که ناگهان در میانه ی دشت نیاسر سر از خاک برداشته و ارتفاع و شکوه بسیار و دیواره های بزرگی هم دارد. صعود به آن از چند مسیر مختلف ممکن است و حدود 4 تا 6 ساعت طول می کشد. در نوبت اخیری که به اتفاق همسرم قصد صعود به قله ی این کوه را داشتیم یک تخته سنگ که فسیل یک صدف را در دامن خود داشت یافتیم. تخته سنگ موصوف اکنون نزد خودم می باشد. شما هم ممکن است هنگام صعود به قله ی این کوه با اندک دقت با فسیل هایی از این قبیل برخورد کنید. امیدواریم مسئولین محترم شهرستان کاشان و مردم و مسئولین شهر نیاسر اجازه ی ساخت و ساز در دامنه و اطراف این کوه زیبا را ندهند و عملیات تسطیح دامنه ی آن را متوقف نمایند.

کوه کم ارتفاعی موسوم به “پالاره” که در منتهی الیه ضلع شمالی آن تخته سنگ بسیار بزرگی موسوم به “سنگ پالاره” واقع است نیز برای صعود و مشاهده ی مناظر نیاسر از بلندای آن مناسب است. صعود به این کوه حدود یک تا دو ساعت طول می کشد و بر خلاف بسیاری از کوهها قله ندارد بلکه روی آن سطح مسطح بسیار بزرگی است که فعلاً برای گذران یک روز آرام و بدون مزاحمت و در آینده برای احداث مجموعه ی گردشگری یا پارک یا باغ وحش و تالار پذیرایی و باغ رستوران فوق العاده است.

کتیرا ، کنگر ، قدومه و والنگ از جمله گیاهان دارویی است که در فصل بهار و نوروز در دشت و دامنه ی کوهها در نیاسر می روید و مردم نیاسر از آن برای بهبود سرفه و سرما خوردگی و… استفاده می کنند.

در این نوشتار سعی کردم مناظر و حال و هوای نیاسر در نوروز را در قالب کلماتی که هرگز نمی توانند طبیعت و زیبایی های نیاسر را همچون چشم توصیف کنند بیان دارم. امیدوارم با یک سفر برنامه ریزی شده به نیاسر در نوروز و سپس در اردیبهشت و خرداد که فصل شکفتن گل محمدی و گلابگیری است خاطره بیاد ماندنی برای خود و خانواده به ارمغان ببرید. فراموش نفرمائید که حفظ و گرامیداشت طبیعت و پاکیزگی آن حق شما ، حق دیگر گردشگران و حق نسل آینده است.

                                                                                 صادق رئیسی کیا